50. E̍k Liáu ê Ōe/ 譯了 ê 話

Úi-tāi chok-chiá ê úi-tāi chok-phín lán ài bān-bān-á tha̍k, tha̍k liáu koh tha̍k. Lāu Lâng kap Hái, góa í-keng tha̍k kúi-nā cha̍p nî ah, kàu-taⁿ iáu-koh chiok ài tha̍k i, lóng tha̍k bē ià-siān. Chit-kái góa kui-khì kā hoan-e̍k chò Tâi-gí, thang hun-hióng hō͘ kah-ì bûn-ha̍k ê Tâi-gí lâng. Sui-jiân ūi tio̍h bú che, góa tî-liáu chhut-kok a̍h-sī tō͘-kà í-gōa, thâu-bóe lóng-chóng kui-pòaⁿ-nî ê sî-kan, ē-sái kóng kìⁿ-nā khai-kang tō lóng hut-kah bô-mê bô-ji̍t. M̄-koh taⁿ hoan-e̍k liáu ah, góa kui-ê sim-chêng chiok khin-sang, chiok sóng-khoài.

Góa ê hoan-e̍k sī kin-kì Eng-bûn pán ê goân-chok, mā ū chham-khó Hôa-bûn hoan-e̍k ê pán-pún (pháiⁿ-sè, chhâ bô hoan-e̍k-chiá ê miâ). In ê bāng-lō͘ liân-kiat tī ē-bīn: 

Eng-bûn pán ê chu-liāu tī chia, 

Hôa-bûn pán ê chu-lāu tī chia.

Tâi-gí bûn-jī-hòa iáu ū chin tn̂g ê lō͘, m̄-koh lán ē-tàng iōng pe̍h-ōe-jī chò kiōng-tông ê ki-chhó͘. Chit-ê hoan-e̍k lāi-bīn iáu ū chē-chē so͘-chāi ta̍t-tit kiám-thó kap siu-kái. Góa hi-bōng góa phiaⁿ--chhut-lâi ê chi̍t-tè chng-á, ē-tàng ín-lâi chē-chē ê pó-gio̍k. 

Múi chi̍t sió-tōaⁿ lāi-té ê tô͘-phìⁿ, góa sī ùi 1958 nî iû John Sturges tō-ián, Spencer Tracy chú-ián ê kāng-miâ tiān-iáⁿ ōe-bīn lia̍h--chhut-lâi ê. Mā ū ùi pa̍t-ūi ê YouTube lia̍h ê ōe-bīn. 

1990-nî pán ê tiān-iáⁿ ê liân-kiat tī chia.

Ì-kiàn kau-liû, chhiáⁿ siá tiān-chú-phe hō͘ góa: manlajo@gmail.com

--

偉大作者 ê 偉大作品咱愛慢慢仔讀, 讀了 koh 讀. 老人 kap 海, 我已經讀幾若十年 ah, 到今猶 koh 足愛讀伊, 攏讀袂厭 siān. 這改我規氣 kā 翻譯做台語, 通分享予佮意文學 ê 台語人. 雖然為著舞這, 我除了出國抑是度假以外, 頭尾攏總規半年 ê 時間, 會使講見若開工 tō 攏 hut 甲無暝無日, 毋過今翻譯了 ah, 我規个心情足輕鬆, 足爽快.

我 ê 翻譯是根據英文版 ê 原作, mā 有參考華文翻譯 ê 版本 (歹勢, 查無翻譯者 ê 名). In ê 網路連結 tī 下面:

英文版 ê 資料 tī 遮,

華文版 ê 資料 tī 遮.

台語文字化猶有真長 ê 路, 毋過咱會當用白話字做共同 ê 基礎. 這个翻譯內面猶有濟濟所在值得檢討 kap 修改. 我希望我 phiaⁿ 出來 ê 一塊磚仔, 會當引來濟濟 ê 寶玉.

每一小段內底 ê 圖片, 我是 ùi 1958 年 John Sturges 導演, Spencer Tracy 主演 ê 仝名電影畫面掠出來 ê. Mā 有 ùi 別位 ê YouTube 掠 ê 畫面. 

1990 年版 ê 電影 ê 連結 tī 遮.

意見交流, 請寫電子批予我: manlajo@gmail.com

manlajo@gmail.com

49. Koan-î Chok-chiá/ 關於作者

https://en.wikipedia.org/wiki/Ernest_Hemingway#/media/File:ErnestHemingway.jpg

Ernest Hemingway (1899-1961), chhut-sì tī Oak Park, Illinois, cha̍p-chhit hòe khai-sí tī Kansas City ê pò-siā tam-jīm siá-chok ê khang-khòe. Tī Bí-kok chham-ka Te-it-chhù Sè-kài Tāi-chiàn liáu, i chì-goān ka-ji̍p Italia lio̍k-kun kiù-hō͘ tūi. Ho̍k-bū tī chêng-sòaⁿ, i tio̍h-siong, tit-tio̍h Italia Chèng-hú ê hun-chiong, koh liáu bē-chió ê sî-kan tòa tī pēⁿ-īⁿ. Tńg-khì Bí-kok liáu, i tam-jīm Bí-kok kap Kanada sin-bûn ê kì-chiá, chin kín tō hông sàng khì Europa pò-tō chhin-chhiūⁿ Hi-lia̍p Kek-bēng ê sin-bûn.

Tī jī-cha̍p nî-tāi, Hemingway chiâⁿ-chò chi̍t-ê phài-chū Hoat-kok Paris ê Bí-kok lâng, che i ū tī The Sun Also Rises /Ji̍t-thâu Iû-koh Peh-khí-lâi/ (1926) chit pún chheh ni̍h biô-siá tio̍h. Kāng-khoán chin sêng-kong ê sió-soat sī A Farewell to Arms /Chiàn-tē Chhun-bāng/ (1929), biô-siá chi̍t-ê kiù-hō͘ kun-koaⁿ tùi chiàn-cheng kap i chò-ûi tô-peng kak-sek ê kak-chhéⁿ.

Hemingway lī-iōng i tī Sepanga lāi-chiàn tam-jīm kì-chiá ê keng-giām, iōng he chò pōe-kéng, siá i siōng tōa-sim-koaⁿ ê sió-soat, For Whom the Bell Tolls /Chiàn-tē Cheng-siaⁿ/ (1940). I āu-lâi ê chok-phín, siōng sêng-kong ê sī té-phiⁿ sió-soat, The Old Man and the Sea /Lāu Lâng kap Hái/ (1952). Che sī kóng chi̍t-ê lāu lâng ê kò͘-sū, i kú-kú koh ko͘-toaⁿ tī tōa-hái ni̍h kap chi̍t-bóe tōa-hî sio-tak, chòe-āu i phah iâⁿ, m̄-koh sûi koh su-liáu-liáu.

Hemingway pún-sin tō-sī chi̍t-ê úi-tāi ê ūn-tōng-ka, i ài biô-siá kun-jîn, phah-la̍h--ê, a̍h-sī tak-gû-sū téng-téng chiah-ê ióng-kiāⁿ, ū-sî tiâu-ti̍t ê lâng, iōng in ê ióng-khì kap láu-si̍t lâi hām hiān-tāi siā-hōe ê chióng-chióng iá-bân tùi-khòng, soah hō͘ in sit-khì-liáu hi-bāng kap sìn-sim. I ê bûn-kù ti̍t-chiap, tùi-ōe kán-té, phian-ài khin-biô tām-siá, che tī i ê té-phiⁿ kò͘-sū ni̍h iáu-khah sī án-ne, chhin-chhiūⁿ Men Without Women /Bô Cha-bó͘-lâng ê Cha-po͘-lâng/ (1927) kap The Fifth Column and the First Forty-Nine Stories /Tē 5 Chhiòng-tūi kap 49-ê Kò͘-sū/ (1938). Hemingway tī 1954 nî tit-tio̍h Nobel Bûn-ha̍k Chióng, 1961 nî tī Idaho i ê chhù ni̍h chū-sat sí-bông.

Chu-liāu lâi-goân: Nobel Lectures, Literature 1901-1967, Editor Horst Frenz, Elsevier Publishing Company, Amsterdam, 1969.

--
Ernest Hemingway (1899-1961), 出世 tī Oak Park, Illinois, 十七歲開始 tī Kansas City ê 報社擔任寫作 ê 工課. Tī 美國參加第一次世界大戰了, 伊志願加入 Italia 陸軍救護隊. 服務 tī 前線, 伊著傷, 得著 Italia 政府 ê 勳章, koh 了袂少 ê 時間蹛 tī 病院. 轉去美國了, 伊擔任美國 kap Kanada 新聞 ê 記者, 真緊 tō hông 送去 Europa 報導親像希臘革命 ê 新聞.

Tī 二十年代, Hemingway 成做一个派駐法國 Paris ê 美國人, 這伊有 tī The Sun Also Rises /日頭猶閣 Peh 起來/ (1926) 這本冊 ni̍h 描寫著. 仝款真成功 ê 小說是 A Farewell to Arms /戰地春夢/ (1929), 描寫一个救護軍官對戰爭 kap 伊做為逃兵角色 ê 覺醒.

Hemingway 利用伊 tī Sepanga 內戰擔任記者 ê 經驗, 用彼做背景, 寫伊上大心肝 ê 小說, For Whom the Bell Tolls /戰地鐘聲/ (1940). 伊後來 ê 作品, 上成功 ê 是短篇小說, The Old Man and the Sea /老人 kap 海/ (1952). 這是講一个老人 ê 故事, 伊久久 koh 孤單 tī 大海 ni̍h kap 一尾大魚相觸, 最後伊拍贏, 毋過隨 koh 輸了了.

Hemingway 本身 tō 是一个偉大 ê 運動家, 伊愛描寫軍人, 拍獵 ê, 抑是觸牛士等等 chiah-ê 勇健, 有時條直 ê 人, 用 in ê 勇氣 kap 老實來和現代社會 ê 種種野蠻對抗, 煞予 in 失去了希望 kap 信心. 伊 ê 文句直接, 對話簡短, 偏愛輕描淡寫, 這 tī 伊 ê 短篇故事 ni̍h 猶較是 án-ne, 親像 Men Without Women /無查某人 ê 查埔人/ (1927) kap The Fifth Column and the First Forty-Nine Stories /第 5 縱隊 kap 49 个故事/ (1938).

Hemingway tī 1954 年得著 Nobel 文學獎, 1961 年 tī Idaho 伊 ê 厝 ni̍h 自殺死亡.

資料來源: Nobel Lectures, Literature 1901-1967, Editor Horst Frenz, Elsevier Publishing Company, Amsterdam, 1969.